Resultaten slaapplaatstellingen Koereiger, Kleine- en Grote Zilverreiger weekend 12 – 13 januari 2019
Frank De Scheemaeker
Inleiding
Net als in 2017 en 2018 ontvingen we een oproep om de slaapplaatsen van de ‘witte’ reigers te tellen tijdens het watervogeltelweekend van januari, wat we als trouwe tellers dan ook graag deden.
Resultaten Januari telling 2019
In het totaal noteerden we op 10 verschillende slaapplaatsen , 7 in de polder en 3 in de zandstreek 27 Kleine Zilver-, 28 Grote Zilver- en 0 Koereigers .
Bespreking per gebied
ZEEBRUGGE: SMIENTENWEIDEN (16 Kleine Zilverreigers)
Een traditionele slaapplaats van de Kleine Zilverreiger is het privé bosje in de Zeebrugge Smientenweiden. Daar telden Johan Debuck en Valérie Goethals op zaterdag 12.01 ’s avonds 16 vogels. Het gaat hier om de vogels die overdag in Lissewege, de Achter- en Voorhaven van Zeebrugge, het strand van Zeebrugge en wellicht ook de Uitkerkse Polder verblijven.
KNOKKE: ZWIN – RETRANCHEMENT (16u30-17u30) (3 Kleine Zilverreigers)
Er werd op 12 01 aan de Internationale Dijk ter hoogte van de Witte Koksmuts plaats gevat. Er stond erg veel water in het Zwin er was geen enkele Kleine Zilverreiger aanwezig en we zagen dus ook geen enkele vogel richting gekende slaapplaats Retranchement vliegen. Tot onze verbazing vloog wel één vogel uit richting Retranchement komend, langs de Passageule, richting Retranchement en viel in in de bosjes voorbij Zwin Zomerdorp. Een kleine, nieuwe, tijdelijke slaapplaats aldaar. In het Zwin zelf verbleven 3 vogels overdag. Deze vogels moeten in de onmiddellijke omgeving geslapen hebben, vandaar dat we 3 ex in de tabel invullen. Enkele dagen ervoor noteerden we een uitzonderlijk hoog springtij waarbij het ganse Zwin onder water liep.
KNOKKE: KLEIPUTTEN NIEUWE VREDE (5 Grote Zilverreigers)
Op vrijdagavond 11 01 telde Kurt Vandamme er 5 Grote Zilverreigers! Een nieuw gebiedsrecord. Er was ook één Kwak aanwezig!
DAMME: WEIDEN DAMSE VAART – OOSTKERKE ( 3 Grote Zilverreigers)
De slaapplaats bevindt zich in de tuin vol vijvers en struwelen van een privé villa dicht bij de Vriezeganzenstraat . Ondanks nauwkeurig onderzoek – werden geen vogels op deze slaapplaats opgemerkt. Overdag verbleven wel 3 vogels in de directe omgeving, maar waar ze exact slapen is een raadsel. Gezien die 3 ex ergens moeten slapen, werd 3 in de tabellen opgenomen.
BRUGGE: Blauwe Toren (geen vogels)
Wim Jans en Kathleen Coen melden dat er deze keer geen vogels kwamen slapen op deze nochtans stilaan traditionele slaapplaats
DUDZELE : Ronselareweiden ( 2 Grote Zilverreigers)
Bevestiging van het resultaat van november 2018: 2 Grote Zilverreigers aanwezig op de slaapplaats in het polderbosje ten noordoosten van mijn woning op maandag 14 01.
MEETKERKE: Lage Moere ( 4 Grote Zilverreigers)
De vogels komen slapen in een privé jachtput net ten noorden van de Betonfabriek langs het kanaal Brugge-Oostende en is best te tellen langs de zandweg die vertrekt aan de Put van Meetkerke. Op zondagavond 13.01 kwamen slechts 4 Grote Zilverreigers. Wat een ontgoocheling, verleden jaar nog 17 vogels. Gelukkig ontdekten Wim Pauwels en Rik Vande Kerchove de nieuwe slaapplaats te De Haan. Zie verder.
DE HAAN – KLEMSKERKE ( 9 Grote en 3 Kleine Zilverreigers)
Wim Pauwels ontdekte net op tijd deze nieuwe slaapplaats in de Weiden Noordede in een kleine polderbosje met vijver en rietopslag. Er vonden verschillende tellingen plaats in en rond het telweekend en als gemiddelde noteren we 9 Grote – en 3 Kleine Zilverreigers. Meteen ook de logische verklaring waarom minder vogels in Meetkerke kwamen slapen.
HOEKE: Kleiputten Sint-Donaas en Steenbakkerij (voorlopig geen vogels gevonden)
Emmanuel Crul telde opnieuw op 2 plaatsen in Hoeke. Maar noch aan de Kleiputten van Hoeke, noch aan de Steenbakkerij kwamen vogels slapen. Ook tijdens de watervogeltelling werden daar geen vogels gemeld. Een beetje merkwaardig, omdat dit een traditioneel overwinteringsgebied is. Mogelijks zijn de vogels allen iets noordelijker opgeschoven en sliepen ze allen aan de Nieuwe Vrede te Knokke.
SIJSELE: Stockmanshoeve ( 1 Grote Zilverreiger)
De recent ontdekte slaapplaats herbergde ook op zaterdag op zaterdag 12 01 tijdens de Aalscholverslaapplaatstelling 1 Grote Zilverreiger. Marc De Ceuninck – Stefaan Anseeuw.
ZEDELGEM: Vloethemveld (3 Grote Zilverreigers)
Luc De Cat meldt dat op zaterdag 12 01 niet minder dan drie Grote Zilverreiger in het ex Militair Domein kwamen slapen
OEDELEM en SINT-KRUIS: Twaalfhoek – Bosjes Ryckevelde ( 5 Kleine Zilverreigers)
Hoe meer de winter vordert , hoe meer de Kleine Zilverreigers het binnenland intrekken , gezien zijn typisch kustvoedsel, de garnaal in die periode de zee intrekt en hij op andere voedsel overschakelt. Zo zien we vanaf half oktober de aantallen opvallend stijgen in Sint-Kruis, Assebroek, Sijsele, Oedelem, en Oostkamp.
Tijdens het telweekend kwamen minstens 5 vogels slapen in een bosje nabij Ryckevelde. Waarnemer Rik Vande Kerchove.
TORHOUT: Groenhove
We ontvingen geen gegevens uit de regio Torhout
RESULTATEN WESTKUST
Hiet is altijd leuk om onze aantallen te vergelijken met deze aan de Westkust (gegevens doorgekregen van Koen Devos, waavoor dank)
85 Grote Zilverreiger: 39 Blankaart + 23 Stuivekenskerke + 20 Vladslo + 3 Zevekote
9 Kleine Zilver: 4 Blankaart + 2 Stuivekenskerke + 3 Nieuwpoort
20 Koereiger: 19 Blankaart + 1 Stuivekenskerke
Bespreking resultaten
Grote Zilverreiger
Na een opvallend grote najaarstrek in september en oktober 2018 verbleef een vaste, stabiele winterpopulatie in de regio. De aantallen nemen echter niet meer toe in vergelijking met de vorige jaren, integendeel we noteren een lichte afname. Jammer genoeg slapen de vogels niet meer in enkele grote slaapplaatsen , maar meer en meer in kleine aantallen in diverse biotopen, wat het tellen bemoeilijkt. Zeker in de regio Oostkamp en wellicht ook Oostkerke missen we nog één of meerdere slaapplaatsen, gezien de waarnemingen overdag aldaar.
| Gebied | Mid nov 16 | Mid jan 17 | Mid nov 17 | Mid jan 18 | Mid nov 18 | Mid jan 19 |
| Knokke (Nieuwe Vrede) | – | – | – | 3 | 2 | 5 |
| Damme (kant Fort Beieren)/Oostkerke | 9 | 6 | 3 | 2 | 2 | (3) |
| Hoeke (kleiput/steenbakkerij) | 5 | 3 | 5 | 6 | 0 | |
| Dudzele (Ronselareweiden) | – | – | 2 | 2 | 1 | 2 |
| Brugge (Kasteel Ten Berghe) | – | – | 2 | – | – | – |
| Brugge (Blauwe Toren) | – | – | 2 | 3 | 2 | 0 |
| Meetkerke (Jagersput) | 5 | 7 | 14 | 17 | 8 | 4 |
| Stalhille (Moerasbosje) | – | – | – | 3 | – | |
| De Haan – Klemskerke | – | – | – | – | – | 9 |
| Zedelgem (Vloethemveld) | 1 | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| Oostkamp (Warandeputten) | 1 | 1 | 0 | 0 | 4 | – |
| Snellegem (Debaets) | – | – | – | 1 | – | – |
| Sijsele (Stockmanshoeve) | – | – | – | 1 | 1 | 1 |
| Sijsele (Zandberghoeve) | 1 | 1 | ||||
| Eernegem (Stationsput) | – | – | – | – | 5 | – |
| Totaal | 21 | 18 | 29 | 36 | 29 | 28 |
Tabel 1 = aantallen Grote Zilverreigers op de gekende slaapplaatsen in Noord-West-Vlaanderen, winterhalfjaar 2016/2017, 2017/2018 en 2018/2019
Kleine Zilverreiger
Verblijft zoals gezegd in de zomer en het vroege najaar meestal in de polder en zwermt tijdens de winter uit over de ganse regio.
Met 28 vogels geteld, verblijven er duidelijk minder Kleine Zilverreigers in de regio, en dat zowel in de polder als in de zandstreek dan pakweg 10 jaar terug. Er zijn ook minder broedgevallen en over zomerende vogels.
We vonden een nieuwe slaapplaats te De Haan/Klemskerke. Mogelijks slapen er her en der nog wat solitaire exemplaren, maar het gros van het aantal vogels is zeker geteld
| Gebied | Mid nov 2016 | Mid jan 2017 | Mid nov 2017 | Mid jan 2018 | Mid nov 2018 | Mid jan 2019 |
| Zeebrugge ( Smientenweiden) | 20 | 15 | 21 | 13 | 15 | 16 |
| Knokke (Int Dijk – Retranchement | 10 | 4 | 13 | 9 | 19 | (3) |
| Damme (kant Fort Beieren) | 0 | 1 | 0 | 3 | 0 | 0 |
| Hoeke (kleiputten/steenbakkerij) | 0 | 2 | – | – | 0 | 0 |
| Meetkerke (Jagersput) | 0 | 6 | 1 | 1 | 0 | 0 |
| Oedelem/Sint-Kruis (bosjes) | 9 | 3 | 7 | 7 | 1 | 5 |
| Torhout (Groenhove) | 0 | 3 | – | – | 0 | 0 |
| Snellegem (Debaets) | – | – | – | 2 | 0 | 0 |
| De Haan | – | — | – | – | – | 3 |
| Totaal | 39 | 30 | 42 | 35 | 35 | 27 |
Tabel 2 = aantallen Kleine Zilverreigers op de gekende slaapplaatsen in Noord-West-Vlaanderen, winterhalfjaar 2016/2017, 2017/2018 en 2018/2019
Koereiger
Geen overwinterende Koereigers in de Mergus regio dit winterhalfjaar 2018/2019
Nabeschouwing
Indien u in de volgende weken of maanden nog slaapplaatsen ontdekt of telt – graag alle informatie op waarnemingen.be plaatsen en aan frank.descheemaeker@skynet.be doormailen
Dankwoord
Met dank aan alle tellers en medetellers: Wim Jans, Kathleen Coen, Johan Debuck, Valérie Goethals, Frank De Scheemaeker, Kurt Vandamme, Rudy Deplae, Robrecht Pillen, Emmanuel Crul, Luc De Cat, Wim Pauwels, Isabelle Bossuyt, Filip Vanhee, Rik Vande Kerchove, Stefaan Anseeuw, Marc De Ceuninck, Heidi Rau, Daisy Claeys en Arlette Mestdagh
Ook dank aan de fotografen wiens foto’s ik uit de Mergus mediatheek plukte.
Literatuur
D’hoore P, 2001. De aanwezigheid van de Kleine Zilverreiger in het witte polderdorp Lissewege,: 1995-2000. Mergus Nieuwsbrief nr 8.
De Scheemaeker 2004. Slaaptrektelling Kleine Zilverreiger in het Zwin/Zwinbosjes te Knokke, winter 2001-2002. Mergus Nieuwsbrief nr 18: blz 12-14
De Scheemaeker 2005. Slaaptrektelling Kleine Zilverreiger in het Zwin/Zwinbosjes te Knokke, winter 2002-2003. Mergus Nieuwsbrief nr 20: blz 2-4
De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2003-2004. Mergus 2007 (32): blz 16-23
De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2004-2005. Mergus 2007 (32): blz 24-32
De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2005-2006. Mergus 2007 (32): blz 33-42
De Scheemaeker 2016. Resultaten slaapplaatstellingen Koereiger, Kleine en Grote Zilverreiger weekend 12 -13 november 2016. Mergus website: www.mergus.be
De Scheemaeker 2017. Resultaten slaapplaatstellingen Koereiger, Kleine en Grote Zilverreiger weekend 18-19 november 2017. Mergus website: www.mergus.be
Voisin Claire, José Godin and Alain Fleury 2005. Status and behaviour of Little Egrets wintering in western France. British Birds, september 1995:468-475.
Frank De Scheemaeker, Ronselarestraat 105, 8380 Brugge – frank.descheemaeker@skynet.be
PS Foto Grote Zilverreiger – archief Mergus