Resultaten slaapplaatstellingen Koe-, Kleine- en Grote Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen weekend 14 -15 november 2020

Frank De Scheemaeker

Resultaten slaapplaatstellingen Koe-, Kleine- en Grote Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen weekend 14 -15 november 2020

 Frank De Scheemaeker

 Inleiding

In het weekend van 14 en 15 november 2020 telden we net als in 2016, 2017, 2018 en 2019 op vraag van het INBO (Instituut voor Natuur – en Bos Onderzoek) te Brussel, opnieuw de slaapplaatsen van de ‘witte ‘reigers in onze regio.  Dit zou opnieuw simultaan over gans Vlaanderen gebeuren.

Resultaten

In het totaal noteerden we 15 verschillende slaapplaatsen, 13 in de polder en 2 in de zandstreek. Er kwamen in totaal 31 Koereigers, 31 Kleine Zilverreigers en 102 Grote Zilverreigers slapen. Voor de Koereiger en Grote Zilverreiger betekenen dit regionale recordaantallen.

Geen meldingen van slapende vogels in Snellegem, Eernegem, Oostkamp, Oedelem en Torhout. Kleine solitaire slaapplaatsen kunnen eventueel wel over het hoofd gezien zijn.

Bespreking per gebied

ZEEBRUGGE: SMIENTENWEIDEN (4 Kleine Zilverreigers) LISSEWEGE-ZEEBRUGGE (13 Kleine Zilverreigers)

Een traditionele slaapplaats van de Kleine Zilverreiger is het privé bosje in de Zeebrugse Smientenweiden. Daar telde Johan Debuck en Valerie Goethals op 14/11 ’s avonds 4 Kleine Zilverreigers. Maar op zondagmorgen 15/11 verbleven 17 Kleine Zilverreigers in de Achterhaven tijdens de watervogeltelling, zodat er in de omgeving van Lissewege, Zwankendamme, Zeebrugge nog een tweede slaapplaats moet zijn, die nog niet gevonden werd.

UITKERKE: KLEIPUTTEN VAN WENDUINE (14 Grote Zilverreigers en 21 Koereigers)

Eureka! Dirk Content nam tijdens zijn Aalscholver slaapplaatstelling op zaterdag 14.11 14 Grote Zilverreigers en 21 Koereigers waar op de slaapplaats. Prachtig!

KNOKKE: ZWIN – RETRANCHEMENT – NIEUWE VREDE (12 Kleine – en 11 Grote Zilverreigers)

Frank nam op vrijdagavond 13 01 plaats aan de Zwindijk en zag er 12 vogels richting slaapplaats Retranchement vliegen tussen 16u35 en 17u35. De najaar aantallen blijven dus opvallend laag, ondanks de zachte temperaturen en een stijgend aantal broedkoppel in de Zwinbosjes en een biotoop Zwinuitbreiding.  Op de slaapplaats aan de Oude Vrede, eveneens op 13 01 11 Grote Zilverreigers (FDS)

DAMME: VERBRAND FORT (9 Grote Zilverreigers) – FORT BEIEREN (2 Kleine – en 5 Grote Zilverreigers)

De vogels slapen op minstens twee verschillende plaatsen in Damme. Minstens 9 vogels kwamen op 11 11 ’s morgens naar de slaapplaats bij het Verbrand Fort nabij de Rombautswervedijk. Op 06 11 en 14 11 ’s ochtends nam opnieuw FDS 2 Kleine – en 5 Grote Zilverreigers waar in de tuin vol vijvers en struwelen van een privé villa dicht bij de Vriezeganzenstraat – kant Fort Beieren.

BRUGGE: BLAUWE TOREN (2 Grote Zilverreigers)

Wim Jans noteerde slechts 2 Grote Zilverreigers en geen enkele Kleine Zilverreiger op deze slaapplaats tijdens zijn Aalscholverslaapplaatstelling.

DUDZELE: RONSELAREBOSJES (2 Grote Zilverreigers)

De twee vogels die naast mijn deur overwinteren – gingen opnieuw slapen in het bosje langs de Ronselarestraat – bv op 11.11 en 14.11 (FDS – EW). De overige vogels van Dudzele vliegen richting Damme of Blauwe Toren om er te gaan slapen.

KLEMSKERKE – SCHAPEBOER STRUWEEL-MOERASJE (17 Grote Zilverreigers en 10 Koereigers)

Al een tijdje een van de grootste slaapplaats in de regio! Woensdagavond 18 11 kwamen 17 Grote Zilverreigers en 10 Koereigers slapen. Ook alle dagen ervoor gelijkaardige aantallen. Knap. Vooral die Koereigers verbazen – gezien we dachten dat er alleen vogels in Uitkerke-Wenduine verbleven en kwamen slapen (Wim Pauwels)

MEETKERKE: LAGE MOERE (26 Grote Zilverreigers)

De vogels komen slapen in een privé jachtput net ten noorden van de Betonfabriek langs het kanaal Brugge-Oostende en zijn best te tellen langs de zandweg die vertrekt aan de Put van Meetkerke. Zaterdagavond 13.11 een recordaantal van 26 vogels, meeste komen uit Westelijke richting aangevlogen.

HOEKE: STEENBAKKERIJ (9 Grote Zilverreigers)

Na enkele jaren zoeken hebben we uiteindelijk de exacte slaapplaats gevonden en een uitkijkpunt om ze optimaal te tellen, namelijk langs de zuidoost kant van de Damse vaart zo’n 500 meter ten oosten van Hoeke brug. Op zaterdag 14 11 zag Emmanuel Crul 9 vogels toekomen, meeste uit Noordwestelijke richting.  Aan de Kleiputten kwamen geen vogels slapen.  

ZEDELGEM: VLOETHEMVELD: (2 Grote Zilverreigers)

Luc De Cat meldde op 14/11 2 vogels op deze traditionele maar kleine slaapplaats.

SIJSELE – OEDELEM – SINT-KRUIS: RYCKEVELDE – TWAALFHOEK – GOLF – ZANDBERGHOEVE

(2 Grote Zilverreigers)

Twee Grote Zilverreigers: 1 kwam slapen aan de Zandberghoevevijver en 1 aan de Stockmanshoeve te Oedelem , beiden op 14.11 (Stefaan Anseeuw)

 

Bespreking resultaten

 Grote Zilverreiger

 

De 102 Grote Zilverreigers zorgen voor een nieuw regionaal najaar recordaantal. De meeste vogels verblijven in de polders en bevolken daar grote gemeenschappelijke slaapplaatsen. Ten zuiden van Brugge vertoeven vaak solitaire vogels en daar moeten enkele kleine slaapplaatsen zijn, gezien de regelmatige waarnemingen in Oostkamp en Beernem.

 

 

Gebied   Mid nov 16 Mid nov 17 Mid nov 18 Mid nov 19 Mid nov 20
           
Knokke (Nieuwe Vrede) 2 16 11
Heist (Kleiputten) 1
Wenduine (Kleiputten) 14
Damme (kant Fort Beieren (5) /kant Oostkerke (9) 9 3 2 8 14
Hoeke (kleiput/steenbakkerij) 5 5   7 9
Dudzele (Ronselareweiden) 2 1 2 2
Brugge (Kasteel Ten Berghe) 2
Brugge (Blauwe Toren) 2 2 7 2
Meetkerke (Jagersput) 5 14 8 23 26
Stalhille (Moerasbosje)   3 2
De Haan – Klemskerke 20 17
Zedelgem (Vloethemveld) 1 1   2 2
Oostkamp (Warandeputten) 1 0 4 1 0
Sijsele (Stockmanshoeve) 1 1 1
Sijsele (Zandberghoeve)     1 1 1
Eernegem (Stationsput) 5 0
Totaal 21 29 29 88 102

 

Tabel 1 = aantallen Grote Zilverreigers op de gekende slaapplaatsen in Noord-West-Vlaanderen, november 2016/2017, 2017/2018, 2018/2019 en2020

 

Kleine Zilverreiger

Verblijft zoals gezegd in de zomer en het vroege najaar meestal in de polder en zwermt tijdens de winter uit over de ganse regio.

Dit was ook zo in 2020. Maar de aantallen blijven ondanks de hogeren aantallen broedkoppels en een zachte winter opmerkelijk laag.  Het was ooit anders!  

Er zijn zeker nog enkele heel kleine slaapplaatsen in de regio, maar die zijn onmogelijk allen op te sporen/op te volgen.

 

Gebied  Mid nov 2016 Mid nov 2017 Mid nov 2018 Mid nov 2019 Mid nov 2020
           
Zeebrugge ( Smientenweiden) 20 21 15 20 4
Zeebrugge-Lissewege (exacte plaats onbekend) 13
Knokke (Int Dijk – Retranchement 10 13 19 17 12
Damme (kant Fort Beieren) 0 0 0 0 2
Hoeke (kleiputten/steenbakkerij) 0 0 0 0
Meetkerke (Jagersput) 0 1 0 0 0
Oedelem/Sint-Kruis (bosjes) 9 7 1 3 0
Torhout (Groenhove Buffenbekken 0 0 1 0
Snellegem (Debaets) 0 1 0
Eernegem – Stationsput 5 0
Totaal 39 42 35 47 31

 

Tabel 2 = aantallen Kleine Zilverreigers op de gekende slaapplaatsen in Noord-West-Vlaanderen, november 2016, 2017, 2018, 2019 en 2020

De 31 Kleine Zilverreigers zijn een relatief laag aantal gezien de zeer zachte winter. Een verklaring is niet direct voorhanden.

Koereiger

Sinds begin november zijn een 20tal vogels aanwezig in het westelijk gedeelte van de Uitkerkse Polder. Al vlug werd de slaapplaats gevonden in de Kleiputten van Wenduine. Bedankt Dirk en Franky voor het speurwerk.

Tot zijn eigen verbazing nam Wim Pauwels naast de 17 Grote Zilverreigers ook 10 Koereigers waar die kwamen slapen te De Haan. Nauwkeurig onderzoek leerde dat dit niet de vogels van Wenduine zijn – maar een aparte groep die rond Stalhille –Ettelgem verblijft.

Slotwoord

Indien u in de volgende weken of maanden nog slaapplaatsen ontdekt of telt – graag alle informatie op waarnemingen.be plaatsen en aan fds4022@gmail.com doormailen

Westkust

Zoals ieder jaar stuurt Koen Devos ons de gegevens van de Westkust ook door:

Wat de Westkust betreft 

Grote Zilverreiger: in totaal 157 ex. verdeeld over zeven slaapplaatsen (73 Blankaart, 29 Stuivekenskerke, 14 Reninge,, 18 Vladslo, 10 Zevekote, 5 Nieuwkapelle, 1 Lampernisse, 7 Steenkerke). 

Kleine Zilverreiger: in totaal 23 ex. (10 Nieuwpoort, 8 Stuivekenskerke, 5 Blankaart)

Koereiger: in totaal 28 ex. (22 Stuivekenskerke, 6 Blankaart) maar mogelijk wat vogels gemist. Eind oktober verbleven minstens een 70-tal ex. in de regio.

Dankwoord

Met dank aan alle tellers en medetellers: Frank De Scheemaeker, Johan Debuck, Valérie Goethals, Wim Jans, Emmanuel Crul, Stefaan Brinckman, Stefaan Anseeuw, Sam De Wanckele, Wim Pauwels, Luc De Cat en Dirk Content. 

Ook dank aan de fotografen wiens foto’s ik uit de Mergus mediatheek plukte.

Literatuur

D’hoore P, 2001. De aanwezigheid van de Kleine Zilverreiger in het witte polderdorp Lissewege,: 1995-2000. Mergus Nieuwsbrief nr 8.

De Scheemaeker 2004. Slaaptrektelling Kleine Zilverreiger in het Zwin/Zwinbosjes te Knokke, winter 2001-2002. Mergus Nieuwsbrief nr 18: blz 12-14

 

De Scheemaeker 2005. Slaaptrektelling Kleine Zilverreiger in het Zwin/Zwinbosjes te Knokke, winter 2002-2003. Mergus Nieuwsbrief nr 20: blz 2-4

 

De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen  Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2003-2004. Mergus 2007 (32): blz 16-23

 

De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen  Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2004-2005. Mergus 2007 (32): blz 24-32

 

De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen  Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2005-2006. Mergus 2007 (32): blz 33-42

 

Voisin Claire, José Godin and Alain Fleury 2005. Status and behaviour of Little Egrets wintering in western France. British Birds, september 1995:468-475.

 

De Scheemaeker 2016 . Slaapplaatstellingen  ‘witte’ reigers in Noord-West-Vlaanderen, weekend 12 en 13 november 2016. Mergus  website – projecten Zilverreigers

 

De Scheemaeker 2019 . Slaapplaatstellingen  ‘witte’ reigers in Noord-West-Vlaanderen, weekend 15-16 januari  2019. Mergus  website – projecten Zilverreigers

 

De Scheemaeker 2019 . Slaapplaatstellingen  ‘witte’ reigers in Noord-West-Vlaanderen, weekend 14 en 15 november 2019. Mergus  website – projecten Zilverreigers

 

Frank De Scheemaeker, Ronselarestraat 105, 8380 Brugge – fds4022@gmail.com