Resultaten slaapplaatstellingen Koe-, Kleine- en Grote Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen weekend 14-15 januari 2023

Frank De Scheemaeker

Resultaten slaapplaatstellingen Koe-, Kleine- en Grote Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen weekend 14-15 januari 2023

 Frank De Scheemaeker

 Inleiding

In het weekend van 14 en 15 januari 2023 telden we net als in 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021 en 2022 op vraag van het INBO (Instituut voor Natuur – en Bos Onderzoek) te Brussel, opnieuw de slaapplaatsen van de ‘witte ‘reigers in onze regio.  Dit zou opnieuw simultaan over gans Vlaanderen gebeuren.

Resultaten

In het totaal noteerden we op 13 verschillende locaties slaapplaatsen: 11 in de polder en 2 in de zandstreek. Er kwamen in totaal 47 Kleine Zilverreigers, 104 Grote Zilverreigers en 35 Koereigers slapen. Voor wat betreft de Grote en de Kleine Zilverreiger zijn dat decennia records en wat betreft Koereiger opnieuw een heel hoog aantal. Enkele kleinere slaapplaatsen werden wellicht niet gevonden, waardoor het effectief aantal nog net iets hoger zal liggen. Waar de vogels bij valavond of in de vroege ochtend in de onmiddellijke omgeving van een potentiele slaapplaats werden gezien, werden deze wel meegeteld.

Op zaterdag 14 januari hadden we af te rekenen met veel wind en regen.

Een zaak hebben we alvast bijgeleerd dat de meeste slaapplaatsen totaal ongestoord, veel nauwkeuriger en vlugger kunnen geteld worden in de nabijheid van de slaapplaats zelf!

Bespreking per gebied

ZEEBRUGGE: FONTEINTJES (17 Kleine Zilverreigers)

De slaapplaats lijkt zich nu definitief van het privé bosje in de Zeebrugse Smientenweiden naar de Fonteintjes te hebben verlegd. Daar telde Johan Debuck 13/01 ’s avonds 17 Kleine Zilverreigers.

UITKERKE: KLEIPUTTEN VAN WENDUINE (20 Grote en 1 Kleine Zilverreiger en 22 Koereigers)

Geert Declercq en Bart Verstraete en tel team namen tijdens hun Aalscholver slaapplaatstelling op zondagmorgen 15.01 20 Grote Zilverreigers, 1 Kleine Zilverreiger en 22 Koereigers waar die van deze slaapplaats opvlogen! Sterk!

KNOKKE: ZWIN – RETRANCHEMENT – NIEUWE VREDE (12 Kleine-, 5 Grote Zilverreigers en 2 Koereiger)

Op vrijdagmorgen 13 01 vatten Luc Maertens en Frank De Scheemaeker post aan de rand van de Nieuwe Vrede (dijk aan de Retranchementstraat) en zagen er bij ochtendgloren 12 Kleine, 5 Grote Zilverreigers en 2 Koereiger wegvliegen van de slaapplaats. Het grootste deel van de vogels kwam dan ook nog even vlak voor ons foerageren, vooraleer richting polder en of Zwin te vliegen. Heerlijk.

DAMME: VERBRAND FORT (17 Grote Zilverreigers) – FORT BEIEREN (6 Grote Zilverreigers)

Beide slaapplaatsen waren bevolkt dit weekend. Gilles nam op 15 01 ’s avonds 17 vogels waar, Rudy (en Anthony) op 14.06 vogels naar de prive tuin Damse Vaart (omgeving Fort Beieren).

BRUGGE: BLAUWE TOREN (10 Kleine en 7 Grote Zilverreigers)

De vogels uit de regio Zuienkerke, Lissewege, Zeebrugge (Achterhaven) gaan nu verspreid slapen. Een deel in de Blauwe Toren slapen: 10 Kleine en 7 Grote en een deel naar de slaapplaatsen aan de kust! Teller van dienst: Frank De Scheemaeker op vrijdagvond 13 01

KLEMSKERKE – SCHAPEBOER STRUWEEL-MOERASJE (16 Grote en 2 Kleine Zilverreigers en 10 Koereigers)

Opnieuw de gewone hoge aantallen: 16 Grote en 2 Kleine Zilverreigers en 10 Koereigers. Deze werden door Wim Pauwels al op 11.01 ’s morgens opgetekend!

STALHILLE – MOERASBOSJE (1 Grote Zilverreiger) 

Een onregelmatig slaapplaats. Tijdens telweekend zelf geen vogels opgemerkt (Stijn Cooleman). Maar de dagen ervoor en erna regelmatig 1 vogel, zodat we toch één durven aangeven.

MEETKERKE: LAGE MOERE (11 Grote en 1 Kleine Zilverreiger)

De vogels komen slapen in een privé jachtput net ten noorden van de Betonfabriek langs het kanaal Brugge-Oostende. Sinds verleden winter tellen we nu verdekt opgesteld in het gebied zelf, met optimaal resultaat: 11 Grote en 1 Kleine Zilverreiger. Tellers Frank DS en Katrien VH zaterdag morgen, in erbarmelijke weersomstandigheden.

HOEKE: STEENBAKKERIJ (12 Grote Zilverreigers)

Tijdens het telweekend geen vogels opgemerkt op de traditionele slaapplaats. Frank kamde op dinsdagavond 17 01 de ganse omgeving uit en zag veel vogels richting nieuwe slaapplaats of voorverzamelplaats trekken. Of toch heel heel laat toch naar de gekende slaapplaats, want op 18u01 vlogen toch 3 vogels die slaapplaats binnen. Had ze bijna gemist. Gezien het open karakter van de slaapplaats in de winter (weinig bescherming of beschutting), komen ze er misschien heel heel laat toe.

JABBEKE: KLEINE PRIVEVIJVER NABIJ MASKOBOSSEN: (1 Kleine Zilverreiger)

Stijn Cooleman zag op 14 01 één vogel de slaapplaats in de tuinvijver van Dr Bonny in Jabbeke invliegen.  Volgens de dokter komen gemiddeld een zestal witte reigers er slapen. Wellicht kleine zilverreiger, maar misschien ook wel koereigers.

ZEDELGEM: VLOETHEMVELD: (2 Grote Zilverreigers)

Luc De Cat en Koen Maertens meldden op 15/01 2 vogels op de traditionele slaapplaats.

SIJSELE – OEDELEM – SINT-KRUIS: RYCKEVELDE – TWAALFHOEK – GOLF – ZANDBERGHOEVE

(7 Grote Zilverreigers, 3 Kleine Zilverreigers en 1 Koereiger)

Tijdens het telweekend werd geen specifieke telling uitgevoerd aan het gekende kleine Sparrenbosje ten Zuiden van Ryckevelde. Maar gezien er dagelijks een zevental Grote Zilverreigers in die directe omgeving vertoeven, net als 3 Kleine Zilverreigers en 1 Koereiger, tellen we deze mee bij de statistieken.  (Eric Hermy, Ignace Anseeuw, e.v.a.). Dit jaar geen Grote Zilverreiger aan de Zandberghoevevijver te Oedelem, noch aan de Golf te Sijsele (Stefaan Anseeuw)

EERNEGEM – STATIONSPUT  en of WESTKERKE – REIGERKOLONIE  

Sam Dewanckele meldt dat er geen vogels kwamen slapen rond de Stationsput van Eernegem. We kregen ook geen meldingen van slapende vogels rond de Reigerkolonie Westkerke.

KLEINERE – ONREGELMATIGE SLAAPPLAATSEN (1 Grote Zilverreiger)

Wel zat dagelijks,net als in 2022, minstens 1 Grote Zilverreiger in de as Oostkamp-Ruddervoorde. Deze zou ik zeker durven meetellen.

Bespreking resultaten

 Grote Zilverreiger

De 104 Grote Zilverreigers zorgen voor een min of meer status quo! De zachte winter tot nu toe zorgde ervoor dat er geen vogels wegtrokken en alle traditionele weidecomplexen bevolkt bleven. Opvallend is dat de meeste vogels opnieuw heel laat tot zelfs in het bijna pikdonker (na 18u) naar de slaapplaatsen vlogen.

 

Gebied Mid jan 17 Mid jan 18 Mid jan 19 Mid jan 20 Mid jan 21 Mid jan 22 Mid jan 23
               
Knokke (Nieuwe Vrede) 3 5 7 15 3 5
Wenduine (Kleiputten) 9 14 3 20
Damme (kant Fort Beieren)/Oostkerke 6 2 (3) 18 4+15 4+16 6+17
Hoeke (kleiput/steenbakkerij) 3 6 0 6 9 19 12
Dudzele (Ronselareweiden) 2 2 0 2 3 0
Brugge (Blauwe Toren) 3 0 7 0 5 7
Meetkerke (Jagersput) 7 17 4 15 15 15 11
Stalhille (Moerasbosje) 2 2  
De Haan – Klemskerke 9 27 19 3 16
Oudenburg – Pompje 9
Zedelgem (Vloethemveld) 1 1 3 2 2 3 2
Oostkamp –Assebroek – Oedelem

(Warandeputten)

 

1 0 0 1 (6) (7)
Sijsele (Stockmanshoeve) 1 1   1 (2) 0
Sijsele (Zandberghoeve)     1 1 1 1 0
Eernegem (Stationsput) 0
Oostkamp-Ruddervoorde         1 (1) (1)
Totaal 18 36 28 92 101 97 104

Tabel 1 = aantallen Grote Zilverreigers op de gekende slaapplaatsen in Noord-West-Vlaanderen, winterhalfjaar 2016/2017, 2017/2018, 2018/2019, 2019/2020, 2020/2021, 2021/2022 en 2022/2023

( ) betekent zeker in de directe omgeving slapend, maar exacte plaats niet gevonden.

 

Kleine Zilverreiger

Verblijft zoals gezegd in de zomer en het vroege najaar meestal in de polder en zwermt tijdens de winter uit over de ganse regio.

Dit was niet echt zo expliciet in 2023. De meeste vogels bleven in de kustregio en veel minder binnenland waarnemingen dan andere jaren. Misschien zitten de zachte winters daarvoor iets tussen?   

Er zijn zeker nog enkele heel kleine slaapplaatsen in de regio, maar die zijn onmogelijk allen op te sporen/op te volgen. Waar zo goed als zeker werden de losse waarnemingen van ochtend en avondvogels aan deze slaapplaatsen gelinkt.

 

Gebied Mid jan 2017 Mid jan 2018 Mid jan 2019 Mid jan 2020 Mid jan 2021 Mid jan 2022 Mid jan 2023
               
Zeebrugge ( Smienten weiden) (Fonteintjes) 15 13 16 13 13 2 17
Kleiputten Wenduine 2 0 1 1
Knokke (Int Dijk – Retranchement) (Nieuwe Vrede) 4 9 (3) 5 3 17 12
Damme (kant Fort Beieren- Rombautswerve) 1-0 3-0 0 0 1-0 0-1 0
Hoeke (kleiputten/steenbakkerij) 2 0 0 0 0 0
Meetkerke (Jagersput) 6 1 0 0 0 1 1
Brugge (Blauwe Toren) 0 0 0 0 0 21 10
Klemskerke-Kwadeweg 0 0 0 0 0 0 2
Oedelem/Sint-Kruis (bosjes) 3 7 5 6 7 1 (3)
Torhout (Groenhove Bufferbek. of omgeving) 3 0 1 0 1 0
Snellegem (Debaets) – Jabbeke (prive vijver) 2 0 0 1 1
De Haan 3 0 0 0
Sint-Michiels-Kerkebeek 1 0 0 0
Eernegem – Stationsput 5 1 0 0
Totaal 30 35 27 32 25 46 47

 

Tabel 2 = aantallen Kleine Zilverreigers op de gekende slaapplaatsen in Noord-West-Vlaanderen, winterhalfjaar 2016/2017, 2017/2018, 2018/2019, 2019/2020, 2020/2021, 2021/2022 en 2022/2023

Koereiger

De Koereigers zijn wellicht dankzij de milde winter tot nu toe in de regio gebleven, alhoewel de meeste koeien op stal staan. Zoals jullie hierboven kunnen lezen, werden minstens 35 vogels geteld op 4 slaapplaatsen, dat zijn heel leuke winteraantallen, waar we vroeger alleen konden van dromen.

Volgende slaapplaatsen werden ontdekt:

13.01.2023: 2 ex Nieuwe Vrede te Knokke (FDS, LMT)

15.01.2023: 22ex Kleiputten Wenduine (GDC, BVS)

20.01.2023: 10 ex Kwadeweg Klemskerke (WPW)

15.01.2023: 1 ex Oedelem (EHE, IAN)

Gegevens Westkust

Grote Zilverreiger:

– Blankaart Woumen: 54

– Kleiputten Stuivekenskerke: 26

– IJzerbroeken Reninge: 20

– Plasje Nieuwkapelle: 6

– Handzamevallei Vladslo: 7

– Plasje Steenkerke: 21

– Plasje Mannekensvere: 1

– Lampernisse: 0

 In totaal dus 135 geteld maar in werkelijkheid wellicht rond de 150 aanwezig. 

 

Koereiger:

– Blankaart Woumen: 26

– Kleiputten Stuivekenskerke: 4

Grootste deel weggetrokken tijdens vorstperiode in december. 

Kleine Zilverreiger:

Geen goede telling. Slechts 2 gezien aan Kleiputten te Stuivekenskerke en 1 op Blankaart te Woumen. Slaapplaats in Nieuwpoort niet gevonden. 

Slotwoord

We zijn benieuwd naar de nationale totaalaantallen, die wellicht in een bijdrage in Oriolus of in een INBO Nieuwsbrief zullen gepubliceerd worden.

Indien u in de volgende weken of maanden nog slaapplaatsen ontdekt of telt – graag alle informatie op waarnemingen.be plaatsen en aan fds4022@gmail.com doormailen

Dankwoord

Met dank aan alle tellers en medetellers: Frank De Scheemaeker, Luc Maertens, Johan Debuck, Gilles Bavay, Robrecht Pillen, Rudy Deplae, Emmanuel Crul, Anthony Maes, Stefaan Anseeuw, Eric Hermy, Ignace Anseeuw, Sam Dewanckele, Wim Pauwels, Stijn Cooleman, Luc De Cat, Koen Maertens, Bart Verstraete en Geert Declercq. En alle medetellers, in het bijzonder Katrien Vanhouteghem!

En ook diegenen die spontaan hun gegevens op waarnemingen.be posten. Vaak waren ze van onschatbare waarde bij het samenleggen van de puzzelstukjes. En Koen Devos voor het door sturen van de Westkustgegevens. Ook dank aan de fotografen wiens foto’s ik uit de Mergus mediatheek plukte.

Kleine Zilvereiger Literatuur

D’hoore P, 2001. De aanwezigheid van de Kleine Zilverreiger in het witte polderdorp Lissewege: 1995-2000. Mergus Nieuwsbrief nr 8.

De Scheemaeker 2004. Slaaptrektelling Kleine Zilverreiger in het Zwin/Zwinbosjes te Knokke, winter 2001-2002. Mergus Nieuwsbrief nr 18: blz 12-14

 

De Scheemaeker 2005. Slaaptrektelling Kleine Zilverreiger in het Zwin/Zwinbosjes te Knokke, winter 2002-2003. Mergus Nieuwsbrief nr 20: blz 2-4

 

De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2003-2004. Mergus 2007 (32): blz 16-23

 

De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2004-2005. Mergus 2007 (32): blz 24-32

 

De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2005-2006. Mergus 2007 (32): blz 33-42

 

Voisin Claire, José Godin and Alain Fleury 2005. Status and behaviour of Little Egrets wintering in western France. British Birds, september 1995:468-475.

 

De Scheemaeker 2016 Slaapplaatstellingen ‘witte’ reigers in Noord-West-Vlaanderen, weekend 12 en 13 november 2016. Mergus website – projecten Zilverreigers

 

De Scheemaeker 2019 Slaapplaatstellingen ‘witte’ reigers in Noord-West-Vlaanderen, weekend 15-16 januari 2019. Mergus website – projecten Zilverreigers

 

De Scheemaeker 2019 Slaapplaatstellingen ‘witte’ reigers in Noord-West-Vlaanderen, weekend 14 en 15 november 2019. Mergus website – projecten Zilverreigers

 

De Scheemaeker 2020 Slaapplaatstellingen ‘witte’ reigers in Noord-West-Vlaanderen, weekend 17 en 18 januari 2020.  Mergus website – projecten Zilverreigers

 

De Scheemaeker 2021 Slaapplaatstellingen ‘witte’ reigers in Noord-West-Vlaanderen, weekend 15 en 16 januari 2021.  Mergus website – projecten Zilverreigers