Resultaten slaapplaatstellingen Koe-, Kleine- en Grote Zilverreiger weekend in Noord-West-Vlaanderen op 18 -19 november 2017
Frank De Scheemaeker
Inleiding
In het weekend van 18 en 19 november telden we net als in 2016, op vraag van het INBO (Instituut voor Natuur – en Bos Onderzoek) te Brussel, opnieuw de slaapplaatsen van de ‘witte ‘ reigers in onze regio. Dit zou opnieuw simultaan over gans Vlaanderen gebeuren.
Resultaten
In het totaal noteerden we op 9 verschillende slaapplaatsen , 7 in de polder en 2 in de zandstreek 42 (39) Kleine Zilverreigers en 29 (21) Grote Zilverreigers en 0 (4) Koereigers .
Ook per deelgebied staan de aantallen van 2016 tussen haakjes.
Bespreking per gebied
ZEEBRUGGE: SMIENTENWEIDEN
Een traditionele slaapplaats van de Kleine Zilverreiger is het privé bosje in de Zeebrugge Smientenweiden. Daar telde Johan Debuck op 21/11 ’s avonds 21 (20) Kleine Zilverreigers. Het gaat hier om de vogels die overdag in Lissewege, de Achter- en Voorhaven van Zeebrugge, het strand van Zeebrugge en wellicht ook de Uitkerkse Polder verblijven. Voor het eerst kwam hier ook 1 (0) Grote Zilverreiger slapen – dus een nieuwe slaapplaats voor de regio.
KNOKKE: ZWIN – RETRANCHEMENT
Dit jaar vormden we twee ploegen: één ploeg nam plaats aan de Witte Koksmuts (Internationale Dijk – grens België –Nederland te Knokke) , één ploeg aan de slaapplaats langs de Passageule te Retranchement.
Johan Van Heulebrouck , Johan Steuperaert en Marc De Ceuninck zagen tussen 16u30 en 17u30 10 vogels vanuit het Zwin richting slaapplaats vliegen . Frank De Scheemaeker en Kurt Van Damme zagen nog op weg naar de slaapplaats nog eens drie vogels uit het binnenland extra toekomen. Totaal 13 (10) vogels minstens. Wellicht slapen de vogels op twee plaatsen langs het kanaal zelf – daar ze uiteindelijk maar 8 vogels op de traditionele slaapplaats aantroffen.
DAMME: WEIDEN DAMSE VAART
De slaapplaats bevindt zich in de tuin vol vijvers en struwelen van een privé villa dicht bij de Vriezeganzenstraat . Deze locatie ontgoochelde met zowel op zaterdagmorgen 18.11 als zondagavond 19.11 slecht 3 (9) uitvliegende Grote Zilverreigers. En geen enkele ( 4) Koereigers . Nader onderzoek wees uit dat de vogels meer verspreid slapen in verschillende polderbosjes en niet meer op één grote gemeenschappelijke slaapplaats. Daardoor kunnen nog enkele vogels gemist zijn.
BRUGGE: BLAUWE TOREN
Hier opnieuw een verrassing: tijdens zijn Aalscholverslaapplaatstelling merkte Wim Jans 2 Grote en 2 Kleine Zilverreigers op die er kwamen slapen! Nieuw dus!
DUDZELE: RONSELAREBOSJES
Ontgoocheld over het feit dat er slechts 3 vogels langs de Damse Vaart kwamen slapen – nam Frank De Scheemaeker op 24 11 vanaf 17u positie in bij 1 vogel in de Ronselareweiden te Dudzele en zag uiteindelijk 2 vogels tussen 17u08 en 17u15 invliegen in het aldaar gelegen polderbosje, ca 500m ten NO van zijn huis.
MEETKERKE: LAGE MOERE
De vogels komen slapen in een privé jachtput net ten noorden van de Betonfabriek langs het kanaal Brugge-Oostende en is best te tellen langs de zandweg die vertrekt aan de Put van Meetkerke. Op zondagavond 19.11 kwamen daar 14 (5) Grote Zilverreigers en 1 (0) Kleine Zilverreiger toe. Dit is het hoogste aantal Grote Zilverreigers ooit geteld op één slaapplaats in de regio! De vogels kwamen toe uit westelijke richting, lees de polders van Houtave, Klemskerke en Vlissegem – waar ook de meeste vogels overdag verblijven.
HOEKE: KLEIPUTTEN SINT-DONAAS
Emmanuel Crul merkte tijdens drie tellingen in het totaal 5 (5) Grote Zilverreigers waar: 1 kwam slapen aan de Kleiputten en vier vogels aan de Steenbakkerij.
ZEDELGEM: VLOETHEMVELD
Luc De Cat meldde regelmatig één (1) Grote Zilverreiger in het ex Militair Domein, en die vogel heeft daar net als in 2016 ook zijn vaste slaapplaats
OOSTKAMP: WARANDE PUTTEN
Dit jaar geen waarnemingen van Grote Zilverreiger – niet overdag en niet op slaapplaats.
OEDELEM – SINT-KRUIS: RYCKEVELDE – TWAALFHOEK
Hoe meer de winter vordert , hoe meer de Kleine Zilverreigers het binnenland intrekken , gezien zijn typisch kustvoedsel: de garnaal in die periode de zee intrekt en hij op andere voedsel overschakelt. Zo zien we vanaf half oktober de aantallen opvallend stijgen in Sint-Kruis, Assebroek, Sijsele, Oedelem, Oostkamp. Tijdens het telweekend kwamen 7 (9) vogels slapen in het gekende kleine Sparrenbosje ten Zuiden van Ryckevelde . Teller van dienst: Rik Van de Kerchove.
Bespreking resultaten
De 29 (21) Grote Zilverreigers bevestigen de resultaten van overdag! In ieder groot weidecomplex zit nu wel minstens 1 Grote Zilverreiger. En we hebben met zijn allen het gevoel dat er in oktober nog duidelijk grotere aantallen in de regio aanwezig waren en waren er ook toen veel grote groepen op doortrek (zelfs tot 30 ex)
De 42 Kleine Zilverreigers bevestigen dat we een stabiele winterpopulatie hebben. Ze zijn opnieuw zowel in de Polder als in de Zandstreek aanwezig met een voorkeur voor de polder in het najaar en dan ook nog eens zo dicht mogelijk bij de zee. Mogelijks hebben we een slaapplaats in de westelijke helft van de regio over het hoofd gezien (regio Jabbeke-Meetkerke-Stalhille)
Er werden geen Koereigers waargenomen tijdens het telweekend. De weken ervoor en de dagen erna wel regelmatig 1 tot 2 ex in de Uitkerkse Polder nabij de Eendenkooi van Wenduine. Die vogels gingen daar wellicht ook slapen.
Westkust
We ontvingen van Koen De Vos net als in 2016 ook een overzicht van de slaapplaatsen en hun aantallen aan de Westkust
Dit zijn de resultaten voor de Westkust (november 2017):
– Blankaart: 46 grote, 15 kleine en 13 koereigers
– Stuivekenskerke: 31 grote en 2 kleine
– Sluizen Nieuwpoort: 9 grote en 8 kleine
– Jagersbosje Vladslo: 2 grote
– Privé-domein Zevekote: 11 grote
In totaal geeft dit voor de Westkust: 99 Grote Zilverreigers, 25 Kleine Zilverreigers en 13 Koereigers.
We zijn benieuwd naar de nationale totaal aantallen, die wellicht in een bijdrage in Oriolus of in een INBO Nieuws brief zullen gepubliceerd worden.
Indien u in de volgende weken of maanden nog slaapplaatsen ontdekt of telt – graag alle informatie op waarnemingen.be plaatsen en aan frank.descheemaeker@skynet.be doormailen
Even in de archieven gekeken en enkele tabellen met Kleine Zilverreiger resultaten teruggevonden.
2002-2003 | 2003-2004 | 2004-2005 | 2005-2006 | 2006-2007 | |
Juli | 52 | 84 | 91 | 116 | 117 |
Augustus | 99 | 116 | 141 | 146 | 132 |
September | 107 | 115 | 136 | 163 | 156 |
Oktober | 89 | 113 | 103 | 135 | 132 |
November | 89 | 89 | 84 | 91 | 59 |
December | 38 | 38 | 65 | 62 | 33 |
Januari | 38 | 16 | 36 | 33 | 15 |
Februari | 39 | 35 | 33 | 21 | 1 |
Maart | 48 | 37 | 34 | 28 | 21 |
Maandmaxima van de Kleine Zilverreigers op de slaapplaatsen aan de kust, winterhalfjaar 2002-2003 tot 2007-2008
2002-2003 | 2003-2004 | 2004-2005 | 2005-2006 | 2006-2007 | |
Juli | Ng | 0 | 0 | 0 | 0 |
Augustus | Ng | 0 | 0 | 0 | 0 |
September | Ng | 0 | 0 | 0 | 0 |
Oktober | Ng | 0 | 1 | 0 | 2 |
November | Ng | 11 | 8 | 0 | 30 |
December | 17 | 11 | 31 | 14 | 60 |
Januari | 14 | 20 | 37 | (39) | 50 |
Februari | 16 | 22 | 14 | 43 | 48 |
Maart | 2 | 20 | 10 | 31 | 23 |
Grafiek 7: maandmaxima van de Kleine Zilverreigers op de slaapplaatsen in het binnenland, winterhalfjaar 2002-2003 tot 2007-2008
Volgende telling
In het weekend van 13 en 14 januari 2018 wordt een tweede nationale simultaan telling georganiseerd waaraan ook wij met de Natuurpunt Vogelwerkgroep gaan aan deelnemen. Jullie krijgen zeker bijtijds een uitnodiging om mee te tellen.
Dankwoord
Met dank aan alle tellers en medetellers: Johan Steuperaert, Johan Debuck, Frank De Scheemaeker, Johan Van Heulebrouck, Wim Jans, Jan Swimberghe, Kurt Vandamme, Robrecht Pillen, Emmanuel Crul, Luc De Cat, Rik Van de Kerchove.
Ook dank aan de fotografen wiens foto’s ik uit de Mergus mediatheek plukte.3
Literatuur
D’hoore P, 2001. De aanwezigheid van de Kleine Zilverreiger in het witte polderdorp Lissewege,: 1995-2000. Mergus Nieuwsbrief nr 8.
De Scheemaeker 2004. Slaaptrektelling Kleine Zilverreiger in het Zwin/Zwinbosjes te Knokke, winter 2001-2002. Mergus Nieuwsbrief nr 18: blz 12-14
De Scheemaeker 2005. Slaaptrektelling Kleine Zilverreiger in het Zwin/Zwinbosjes te Knokke, winter 2002-2003. Mergus Nieuwsbrief nr 20: blz 2-4
De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2003-2004. Mergus 2007 (32): blz 16-23
De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2004-2005. Mergus 2007 (32): blz 24-32
De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2005-2006. Mergus 2007 (32): blz 33-42
Voisin Claire, José Godin and Alain Fleury 2005. Status and behaviour of Little Egrets wintering in western France. British Birds, september 1995:468-475.
De Scheemaeker 2016 . Slaapplaatstellingen ‘witte’ reigers in Noord-West-Vlaanderen, weekend 12 en 13 november 2016. Mergus website – projecten Zilverreigers
Frank De Scheemaeker, Ronselarestraat 105, 8380 Brugge – frank.descheemaeker@skynet.ber