Inleiding
Net als in 2017 ontvingen we een oproep om de slaapplaatsen van de ‘witte’ reigers te tellen tijdens het watervogeltelweekend van januari, wat we als trouwe tellers dan ook graag deden.
Resultaten telling januari 2018
In het totaal noteerden we op 14 verschillende slaapplaatsen , 10 in de polder en 4 in de zandstreek 35 Kleine Zilver-, 36 Grote Zilver- en 0 Koereigers .
Bespreking per gebied
ZEEBRUGGE: SMIENTENWEIDEN
Een traditionele slaapplaats van de Kleine Zilverreiger is het privé bosje in de Zeebrugge Smientenweiden. Daar telde Johan Debuck op 12.01 ’s avonds 13 vogels. Het gaat hier om de vogels die overdag in Lissewege, de Achter- en Voorhaven van Zeebrugge, het strand van Zeebrugge en wellicht ook de Uitkerkse Polder verblijven. Tijdens de november telling waren daar 15 vogels aanwezig.
KNOKKE: ZWIN – RETRANCHEMENT
Er werd op 13/01 zowel aan de Internationale Dijk als aan de gekende slaapplaats in Retranchement plaats gevat. Zeven vogels vlogen vroeg naar een voorverzamelplaats (ondergelopen weide in Retranchement) en twee vogels vlogen rechtstreeks naar de slaapplaats, waar wij echter maar één zagen zitten. Maar de slaapplaats is moeilijk exacte te tellen, vandaar dat we hier toch minstens 9 vogels noteren. De 7 vogels waarvan daarnet sprake, bleven tot in het bijna donker op de VVP zitten, maar ervaring leert dat ze zo goed als zeker nog in het bijna pikdonker naar de slaapplaats trokken . Tijdens de november telling 1 Kleine Zilverreiger die richting Retranchement vloog.
KNOKKE: KLEIPUTTEN NIEUWE VREDE
Op maandagmorgen 15/01 deden Johan Debuck en co een verrassende ontdekking – op zoek naar Kwakken ontdekten zij in het ochtendschemer 3 Grote Zilverreigers op slaapplaats aldaar. Knappe vondst.
DAMME: WEIDEN DAMSE VAART
De slaapplaats bevindt zich in de tuin vol vijvers en struwelen van een privé villa dicht bij de Vriezeganzenstraat . Deze locatie herbergde op 13/01 2 Grote Zilverreigers en 3 Kleine Zilverreiger. In november 2017 goed voor 3 Grote Zilverreiger.
BRUGGE: Blauwe Toren
Bevestiging van het resultaat van november 2017: toen 2 , nu reeds 3 Grote Zilverreigers aanwezig op de slaapplaats.
DUDZELE : Ronselareweiden
Bevestiging van het resultaat van november 2017: op beide tellingen 2 Grote Zilverreigers aanwezig op de slaapplaats in het polderbosje ten noordoosten van mijn woning.
MEETKERKE: Lage Moere
De vogels komen slapen in een privé jachtput net ten noorden van de Betonfabriek langs het kanaal Brugge-Oostende en is best te tellen langs de zandweg die vertrekt aan de Put van Meetkerke. Op zondagavond 14.01 kwamen daar 17 Grote Zilverreigers en 1 Kleine Zilverreigers toe. Di is de grootste slaapplaats in de regio. In november ook al 14 Grote Zilverreiger en 1 Kleine Zilverreiger aldaar. De vogels kwamen allen uit N, NW en W aangevlogen, dus uit de ruime regio Meetkerke, Houtave, Stalhille, Vlissegem en Klemskerke. Dit werd door Wim Pauwels bevestigd die op 21 01 vroeg in de ochtend in Klemskerke postvatte en de vogels vanuit Meetkerke zag aanvliegen.
HOEKE: Kleiputten Sint-Donaas en Steenbakkerij
Emmanuel Crul telde opnieuw op 2 plaatsen in Hoeke. Aan de Kleiputten van Hoeke kwamen 2 en aan de Steenbakkerij 4 vogels slapen. In november waren er dat 5 vogels: 1 aan de Kleiputten en 4 aan de Steenbakkerij. Hier zijn kennelijk meer rustige slaapplaatsen dan in de Meetkerkse regio, waardoor verschillende slaapplaatsen benut worden.
SIJSELE: Stockmanshoeve
Ook hier werd een nieuwe slaapplaats ontdekt tijdens de Aalscholverslaapplaatstelling. Op zaterdag 13 01 1 Grote Zilverreiger op de slaapplaats – Marc De Ceuninck – Stefaan Anseeuw
ZEDELGEM: Vloethemveld
Luc De Cat meldde dat nog één Grote Zilverreiger in het ex Militair Domein overwintert en dat de vogel daar ook zijn vaste slaapplaats heeft . Onregelmatig zijn daar ook soms twee vogels aanwezig
SNELLEGEM: De Baets
Marcel Pottier ontdekte in het telweekend een nieuwe slaapplaats te Snellegem 1 Grote en 2 Kleine Zilverreigers kwamen er slapen in een klein polderbosje aan de noordrand van Vloethemveld
OOSTKAMP: Warandeputten
Dit jaar geen melding gekregen van een slapende vogel aldaar. Toch worden er regelmatig vogels gezien in deze deelregio, maar de slaapplaats is tot nu toe niet gekend.
OEDELEM en SINT-KRUIS: Twaalfhoek – Bosjes Ryckevelde
Hoe meer de winter vordert , hoe meer de Kleine Zilverreigers het binnenland intrekken, aangezien zijn typisch kustvoedsel, de garnaal in die periode de zee intrekt en zij op andere voedsel overschakelen. Zo zien we vanaf half oktober de aantallen opvallend stijgen in Sint-Kruis, Assebroek, Sijsele, Oedelem, en Oostkamp. Tijdens het telweekend kwamen minstens 7 vogels slapen in een bosje nabij Ryckevelde. In november minstens 9 vogels aldaar.
TORHOUT: Groenhove
We ontvingen geen gegevens uit de regio Torhout
Bespreking resultaten
Grote Zilverreiger
Na een opvallend grote najaarstrek in september en oktober2017 verbleef een vaste, stabiele winterpopulatie in de regio. De aantallen zijn zelfs licht toegenomen op de diverse slaapplaatsen en er werden ook enkele nieuwe ontdekt. Jammer genoeg slapen de vogels niet in enkele grote slaapplaatsen zoals te Meetkerke, maar meer en meer in kleine aantallen in diverse biotopen, wat het tellen bemoeilijkt. Zeker in de regio Oostkamp en wellicht ook Oostkerke missen we nog één of meerdere slaapplaatsen, gezien de waarnemingen overdag aldaar. De aantallen zijn in januari 2018 wel opvallend hoog t.o.v. januari 2017. Dus er zijn eerder vogels bijgekomen, dan weggetrokken – wellicht ook door de zachte winter.
| Gebied | Mid nov 16 | Mid jan 17 | Mid nov 17 | Mid jan 18 |
| Knokke (Nieuwe Vrede) | – | – | – | 3 |
| Damme (kant Fort Beieren) | 9 | 6 | 3 | 2 |
| Hoeke (kleiput/steenbakkerij) | 5 | 3 | 5 | 6 |
| Dudzele (Ronselareweiden) | – | – | 2 | 2 |
| Brugge (Kasteel Ten Berghe) | – | – | 2 | – |
| Brugge (Blauwe Toren) | – | – | 2 | 3 |
| Meetkerke (Jagersput) | 5 | 7 | 14 | 17 |
| Zedelgem (Vloethemveld) | 1 | 1 | 1 | 1 |
| Oostkamp (Warandeputten) | 1 | 1 | 0 | 0 |
| Snellegem (Debaets) | – | – | – | 1 |
| Sijsele (Stockmanshoeve) | – | – | – | 1 |
| Totaal | 21 | 18 | 29 | 36 |
Tabel 1 = aantallen Grote Zilverreigers op de gekende slaapplaatsen in Noord-West-Vlaanderen, winterhalfjaar 2016/2017 en 2017/2018
Kleine Zilverreiger
Verblijft zoals gezegd in de zomer en het vroege najaar meestal in de polder en zwermt tijdens de winter uit over de ganse regio.
Met 30 vogels geteld, verblijven er duidelijk minder Kleine Zilverreigers in de regio, en dat zowel in de polder als in de zandstreek dan pakweg 10 jaar terug. Er zijn ook minder broedgevallen en over zomerende vogels.
We vonden een nieuwe slaapplaats in Snellegem, maar missen er mogelijks nog één in Meetkerke, gezien het relatief groot aantal vogels aldaar overdag . Ook de slaapplaats van de vogels die rond Klemskerke/Oudenburg verblijven overdag – is niet gekend.
| Gebied | Mid nov 16 | Mid jan 17 | Mid nov 17 | Mid jan 18 |
| Zeebrugge ( Smientenweiden) | 20 | 15 | 21 | 13 |
| Knokke (Int Dijk – Retranchement | 10 | 4 | 13 | 9 |
| Damme (kant Fort Beieren) | 0 | 1 | 0 | 3 |
| Hoeke (kleiputten/steenbakkerij) | 0 | 2 | – | – |
| Meetkerke (Jagersput) | 0 | 6 | 1 | 1 |
| Oedelem/Sint-Kruis (bosjes) | 9 | 3 | 7 | 7 |
| Torhout (Groenhove) | 0 | 3 | – | – |
| Snellegem (Debaets) | – | – | – | 2 |
| Totaal | 39 | 30 | 42 | 35 |
Tabel 2 = aantallen Kleine Zilverreigers op de gekende slaapplaatsen in Noord-West-Vlaanderen, winterhalfjaar 2016/2017
Koereiger
In de eerste helft van het winterhalfjaar verbleven steeds 2 vogels in Uitkerke, na de jaarwisseling nog één vogel. Deze gaat bijna zeker gaan slapen in de nabijgelegen Kleiputten van Wenduine.
Nabeschouwing
Indien u in de volgende weken of maanden nog slaapplaatsen ontdekt of telt – graag alle informatie op waarnemingen.be plaatsen en aan frank.descheemaeker@skynet.be doormailen
Even in de archieven gekeken en enkele tabellen met Kleine Zilverreiger resultaten teruggevonden.
| 2002-2003 | 2003-2004 | 2004-2005 | 2005-2006 | 2006-2007 | |
| Juli | 52 | 84 | 91 | 116 | 117 |
| Augustus | 99 | 116 | 141 | 146 | 132 |
| September | 107 | 115 | 136 | 163 | 156 |
| Oktober | 89 | 113 | 103 | 135 | 132 |
| November | 89 | 89 | 84 | 91 | 59 |
| December | 38 | 38 | 65 | 62 | 33 |
| Januari | 38 | 16 | 36 | 33 | 15 |
| Februari | 39 | 35 | 33 | 21 | 1 |
| Maart | 48 | 37 | 34 | 28 | 21 |
Maandmaxima van de Kleine Zilverreigers op de slaapplaatsen aan de kust, winterhalfjaar 2002-2003 tot 2007-2008
| 2002-2003 | 2003-2004 | 2004-2005 | 2005-2006 | 2006-2007 | |
| Juli | Ng | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Augustus | Ng | 0 | 0 | 0 | 0 |
| September | Ng | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Oktober | Ng | 0 | 1 | 0 | 2 |
| November | Ng | 11 | 8 | 0 | 30 |
| December | 17 | 11 | 31 | 14 | 60 |
| Januari | 14 | 20 | 37 | (39) | 50 |
| Februari | 16 | 22 | 14 | 43 | 48 |
| Maart | 2 | 20 | 10 | 31 | 23 |
Grafiek 7: maandmaxima van de Kleine Zilverreigers op de slaapplaatsen in het binnenland, winterhalfjaar 2002-2003 tot 2007-2008
Dankwoord
Met dank aan alle tellers en medetellers: Wim Jans, Karin Mels, Johan Steuperaert, Johan Debuck, Frank De Scheemaeker, Kurt Vandamme, Patrick Janssens, Rudy Deplae, Robrecht Pillen, Emmanuel Crul, Luc De Cat, Johan Claeysier, Wim Jans, Marcel Pottier, Rik Vande Kerchove, Stefaan Anseeuw en Marc De Ceuninck.
Literatuur
D’hoore P, 2001. De aanwezigheid van de Kleine Zilverreiger in het witte polderdorp Lissewege,: 1995-2000. Mergus Nieuwsbrief nr 8.
De Scheemaeker 2004. Slaaptrektelling Kleine Zilverreiger in het Zwin/Zwinbosjes te Knokke, winter 2001-2002. Mergus Nieuwsbrief nr 18: blz 12-14
De Scheemaeker 2005. Slaaptrektelling Kleine Zilverreiger in het Zwin/Zwinbosjes te Knokke, winter 2002-2003. Mergus Nieuwsbrief nr 20: blz 2-4
De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2003-2004. Mergus 2007 (32): blz 16-23
De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2004-2005. Mergus 2007 (32): blz 24-32
De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2005-2006. Mergus 2007 (32): blz 33-42
De Scheemaeker 2016. Resultaten slaapplaatstellingen Koereiger, Kleine en Grote Zilverreiger weekend 12 -13 november 2016. Mergus website: www.mergus.be
De Scheemaeker 2017. Resultaten slaapplaatstellingen Koereiger, Kleine en Grote Zilverreiger weekend 18-19 november 2017. Mergus website: www.mergus.be
Voisin Claire, José Godin and Alain Fleury 2005. Status and behaviour of Little Egrets wintering in western France. British Birds, september 1995:468-475.
Frank De Scheemaeker, Ronselarestraat 105, 8380 Brugge – frank.descheemaeker@skynet.be