Inleiding
In het weekend van 17 en 18 november telden we net als in 2016 en 2017, op vraag van het INBO (Instituut voor Natuur – en Bos Onderzoek) te Brussel, opnieuw de slaapplaatsen van de ‘witte ‘ reigers in onze regio. Dit zou opnieuw simultaan over gans Vlaanderen gebeuren.
Resultaten
In het totaal noteerden we op 13 verschillende slaapplaatsen , 9 in de polder en 5 in de zandstreek. Er kwamen in totaal 35 Kleine Zilverreigers (2017: 42) (2016: 39) en 29 Zilverreigers (2017: 29) (2016: 21) slapen. Er werden net als in 2017 geen Koereigers vastgesteld. In 2016 nog 4 vogels.
Hieronder staat ook de aantallen per deelgebied van 2017 en 2016 tussen haakjes, bv (14,9)
Bespreking per gebied
ZEEBRUGGE: SMIENTENWEIDEN ( 15 Kleine Zilverreigers)
Een traditionele slaapplaats van de Kleine Zilverreiger is het privé bosje in de Zeebrugse Smientenweiden. Daar telde Johan Debuck op 20/11 ’s avonds 15 (21, 20) Kleine Zilverreigers. Het gaat hier om de vogels die overdag in Lissewege, de Achter- en Voorhaven van Zeebrugge, het strand van Zeebrugge en wellicht ook de Uitkerkse Polder verblijven. In tegenstelling tot 2017 geen enkele Grote Zilverreiger opgemerkt.
KNOKKE: ZWIN – RETRANCHEMENT – NIEUWE VREDE (19 Kleine – en 2 Grote Zilverreigers)
Dit jaar vormden we slechts één ploeg voor de Kleine Zilverreigers en wel aan de Witte Koksmuts (Internationale Dijk – grens België –Nederland te Knokke)
Frank De Scheemaeker Kurt Vandamme , Johan Steuperaert, Karin Mels en Daisy Claeys zagen tussen 16u30 en 17u30 19 (13, 10) vogels vanuit het Zwin richting slaapplaats Retranchement vliegen . Opvallende hogere aantallen dan de vorige twee jaren . Kurt Vandamme vatte op 16 11 post aan de Nieuwe Vrede en daar kwamen 2 (0, 0) Grote Zilverreigers slapen.
DAMME: WEIDEN DAMSE VAART (2 Grote Zilverreigers)
De slaapplaats bevindt zich in de tuin vol vijvers en struwelen van een privé villa dicht bij de Vriezeganzenstraat . Deze locatie werd op vrijdagavond 16.11 geteld en er werden slechts 2 (3, 9) aanvliegende Grote Zilverreigers. En geen enkele ( 0, 4) Koereiger . De vogels slapen wellicht opnieuw verspreid in de verschillende polderbosjes en niet meer op één grote gemeenschappelijke slaapplaats. Daardoor kunnen nog enkele vogels gemist zijn.
BRUGGE: BLAUWE TOREN (2 Grote Zilverreigers)
Hier net als in 2017 2 Grote Zilverreigers (2, 0) die kwamen slapen, maar geen enkele (2,0) Kleine Zilverreiger die er kwamen slapen!
DUDZELE: RONSELAREBOSJES (1 Grote Zilverreiger)
Dit najaar regelmatig Grote Zilverreigers op post in de Ronselareweiden en die gaan vaak slapen in het bosje voorbij no 105. In het weekend van de telling slechts 1 (2, 0) op de slaapplaats aldaar. Maximaal 6 ex in oktober (doortrekkers?) .
MEETKERKE: LAGE MOERE ( 8 Grote Zilverreiger)
De vogels komen slapen in een privé jachtput net ten noorden van de Betonfabriek langs het kanaal Brugge-Oostende en zijn best te tellen langs de zandweg die vertrekt aan de Put van Meetkerke. Op zondagavond 18.11 kwamen daar 8 (14, 5) Grote Zilverreigers en 0 ( 1,0) Kleine Zilverreiger toe. Dit is de grootste gemeenschappelijke slaapplaats in de regio! De vogels kwamen toe uit westelijke richting, lees de polders van Houtave, Klemskerke en Vlissegem – waar ook de meeste vogels overdag verblijven.
HOEKE: KLEIPUTTEN SINT-DONAAS (geen vogels)
Emmanuel Crul merkte tijdens twee tellingen geen enkele Grote Zilverreiger op. In 2016 en 2017 nog telkens 5 ex. Mogelijks slapen de vogels in een nabijgelegen kreek of moerasbosje?
STALHILLE: MOERASSBOSJE OOSTENDSE VAART ( 3 Grote Zilverreigers)
Wim Pauwels meldt de ganse periode 3 Grote Zilverreigers aldaar op deze nieuwe slaapplaats. Bedankt om door te geven.
OOSTKAMP: WARANDE PUTTEN ( 4 Grote Zilverreigers)
Op 14.11 meldt Willy Dias daar vier Grote Zilverreigers op de slaapplaats.
SIJSELE – OEDELEM – SINT-KRUIS: RYCKEVELDE – TWAALFHOEK – GOLF – ZANDBERGHOEVE
( 2 Grote – en 1 Kleine Zilverreiger)
Hoe meer de winter vordert , hoe meer de Kleine Zilverreigers het binnenland intrekken , gezien zijn typisch kustvoedsel: de garnaal in die periode de zee intrekt en hij op andere voedsel overschakelt. Maar dit winterhalfjaar nog geen winterse toestanden en ook weinig tot geen vogels in de zandstreek rond Sint-Kruis, Assebroek, Sijsele, Oedelem en Oostkamp. Tijdens het telweekend kwam slechts 1 (7,9) vogel slapen in het gekende kleine Sparrenbosje ten Zuiden van Ryckevelde . Tellers van dienst: Rik Vande Kerchove en Stefaan Anseeuw.
Telkens één Grote Zilverreiger kwam slapen aan de Golf te Sijsele en aan de Zandberghoevevijver te Oedelem op 16.11, tellers Stefaan Anseeuw en Marc De Ceuninck.
EERNEGEM STATIONSPUT (5 Grote Zilverreigers)
Sam Dewanckele en Nick Van Clooster melden op 17 en 18.11 op waarnemingen.be 5 Grote Zilverreigers aan de Stationsput aldaar zowel ’s ochtends als overdag. Vogels moeten zeker in de omgeving overnacht hebben
Bespreking resultaten
De 29 (29, 21) Grote Zilverreigers bevestigen de resultaten van overdag! In ieder groot weidecomplex zit nu wel minstens 1 Grote Zilverreiger. De najaar populatie blijkt stabiel te zijn en verspreid over de ganse regio, maar toch met en duidelijke voorkeur voor de polders. De vogels komen echter niet zoals de Kleine Zilverreiger en Aalscholvers op grote gemeenschappelijke slaapplaatsen overnachten, waardoor de aantallen zeker onder geteld zijn.
De 35 Kleine Zilverreigers bevestigen dat we een stabiele winterpopulatie hebben. Ze bevinden zich zo goed als uitsluitend in de Polder en dan ook nog eens zo dicht mogelijk bij de zee. Mogelijks hebben we een slaapplaats in de westelijke helft van de regio over het hoofd gezien (regio Jabbeke-Meetkerke-Stalhille)
Er werden geen Koereigers waargenomen tijdens het telweekend.
In en rond Hoeke en in Vloethelveld werden in tegenstelling tot 2016 en 2017 geen slaapplaatsen vastgesteld. Maar het is natuurlijk niet onmogelijk dat de vogels toch ergens in een nabijgelegen (moeras) bosje sliepen.
Westkust
We ontvingen van Koen De Vos net als in 2017 ook een overzicht van de slaapplaatsen en hun aantallen aan de Westkust. Ook hier eerder normale aantallen.
Voor de Westkust 2018 kwamen we tot volgend resultaat:
– Grote Zilverreiger: 103
(57 Blankaart, 30 Stuivekenskerke, 4 Vladslo, 8 Veurne, 3 Nieuwpoort en >1 Zevekote)
– Kleine Zilverreiger: 17
(10 Blankaart, 3 Stuivekenskerke, 4 Nieuwpoort)
– Koereiger: 21
(16 Blankaart, 5 Stuivekenskerke)
En we herhalen nog even deze van november 2017 ter vergelijking:
Dit zijn de resultaten voor de Westkust (november 2017):
– Blankaart: 46 grote, 15 kleine en 13 koereigers
– Stuivekenskerke: 31 grote en 2 kleine
– Sluizen Nieuwpoort: 9 grote en 8 kleine
– Jagersbosje Vladslo: 2 grote
– Privé-domein Zevekote: 11 grote
In totaal geeft dit voor de Westkust: 99 Grote Zilverreigers, 25 Kleine Zilverreigers en 13 Koereigers.
We zijn benieuwd naar de nationale totaal aantallen, die wellicht in een bijdrage in Oriolus of in een INBO Nieuws brief zullen gepubliceerd worden.
Indien u in de volgende weken of maanden nog slaapplaatsen ontdekt of telt – graag alle informatie op waarnemingen.be plaatsen en aan frank.descheemaeker@skynet.be doormailen
Even in de archieven gekeken en enkele tabellen met Kleine Zilverreiger resultaten teruggevonden.
| 2002-2003 | 2003-2004 | 2004-2005 | 2005-2006 | 2006-2007 | |
| Juli | 52 | 84 | 91 | 116 | 117 |
| Augustus | 99 | 116 | 141 | 146 | 132 |
| September | 107 | 115 | 136 | 163 | 156 |
| Oktober | 89 | 113 | 103 | 135 | 132 |
| November | 89 | 89 | 84 | 91 | 59 |
| December | 38 | 38 | 65 | 62 | 33 |
| Januari | 38 | 16 | 36 | 33 | 15 |
| Februari | 39 | 35 | 33 | 21 | 1 |
| Maart | 48 | 37 | 34 | 28 | 21 |
Maandmaxima van de Kleine Zilverreigers op de slaapplaatsen aan de kust, winterhalfjaar 2002-2003 tot 2007-2008
| 2002-2003 | 2003-2004 | 2004-2005 | 2005-2006 | 2006-2007 | |
| Juli | Ng | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Augustus | Ng | 0 | 0 | 0 | 0 |
| September | Ng | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Oktober | Ng | 0 | 1 | 0 | 2 |
| November | Ng | 11 | 8 | 0 | 30 |
| December | 17 | 11 | 31 | 14 | 60 |
| Januari | 14 | 20 | 37 | (39) | 50 |
| Februari | 16 | 22 | 14 | 43 | 48 |
| Maart | 2 | 20 | 10 | 31 | 23 |
Grafiek 7: maandmaxima van de Kleine Zilverreigers op de slaapplaatsen in het binnenland, winterhalfjaar 2002-2003 tot 2007-2008
Volgende telling
In het weekend van 12 en 13 januari 2019 wordt een tweede nationale simultaan telling georganiseerd waaraan ook wij met de Natuurpunt Vogelwerkgroep gaan aan deelnemen. Jullie krijgen zeker bijtijds een uitnodiging om mee te tellen.
Dankwoord
Met dank aan alle tellers en medetellers: Johan Steuperaert, Johan Debuck, Frank De Scheemaeker, Wim Jans, Kurt Vandamme, Karina Samyn, Daisy Claeys, Robrecht Pillen, Emmanuel Crul, Rik Van de Kerchove, Stefaan Anseeuw, Sam De Wanckele, Nick Van Clooster, Wim Pauwels en Marc De Ceuninck, Isabelle en Kris Bossuyt, Filip Vanhee en Dirk Content. En Koen Devos voor het door sturen van de Westkustgegevens.
Ook dank aan de fotografen wiens foto’s ik uit de Mergus mediatheek plukte.
Literatuur
D’hoore P, 2001. De aanwezigheid van de Kleine Zilverreiger in het witte polderdorp Lissewege,: 1995-2000. Mergus Nieuwsbrief nr 8.
De Scheemaeker 2004. Slaaptrektelling Kleine Zilverreiger in het Zwin/Zwinbosjes te Knokke, winter 2001-2002. Mergus Nieuwsbrief nr 18: blz 12-14
De Scheemaeker 2005. Slaaptrektelling Kleine Zilverreiger in het Zwin/Zwinbosjes te Knokke, winter 2002-2003. Mergus Nieuwsbrief nr 20: blz 2-4
De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2003-2004. Mergus 2007 (32): blz 16-23
De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2004-2005. Mergus 2007 (32): blz 24-32
De Scheemaeker 2007. Slaapplaatstellingen Kleine Zilverreiger in Noord-West-Vlaanderen, winter 2005-2006. Mergus 2007 (32): blz 33-42
Voisin Claire, José Godin and Alain Fleury 2005. Status and behaviour of Little Egrets wintering in western France. British Birds, september 1995:468-475.
De Scheemaeker 2016 . Slaapplaatstellingen ‘witte’ reigers in Noord-West-Vlaanderen, weekend 12 en 13 november 2016. Mergus website – projecten Zilverreigers
Frank De Scheemaeker, Ronselarestraat 105, 8380 Brugge – frank.descheemaeker@skynet.be